Tracking Error bij beleggen – LEES DIT EERST!
Demian Linskens -
Tracking error bij fondsbeleggen en ETFs
Met een tracking error wordt de afwijking van een beleggingsfonds of ETF aangegeven ten opzichte van een bepaalde benchmark of index. In dit artikel leggen we aan je uit hoe zo’n tracking error ontstaat en hoe je deze zelf uit kunt rekenen.
Wat is een tracking error?
Concreet gezien betekent fondsbeleggen, dat je je geld in een onderliggende index of benchmark steekt. Logischerwijs verwacht je dan ook dat je precies dezelfde resultaten behaalt als wat door de index of benchmark wordt aangegeven. Dat blijkt in de praktijk echter lang niet altijd het geval te zijn. Is er sprake van een (lichte) afwijking tussen de prijs van een beleggingsfonds of ETF ten opzichte van de waarde van de index of benchmark, dan spreekt men van een tracking error. Je kunt het rendement van een ETF of beleggingsfonds meten door de prestaties ervan te vergelijken met de gekozen benchmark. In veel gevallen dient een aandelenindex als benchmark. Denk in dat geval bijvoorbeeld aan de S&P 500.
Hoe ontstaat een tracking error?
Er zijn meerdere verschillende redenen te noemen, waarom je bij een beleggingsfonds of ETF te maken krijgt met een tracking error. In de meeste gevallen bestaat er een verband tussen het ontstaan van de tracking error en de manier waarop een fonds wordt beheerd. In het algemeen kun je stellen dat passief beheerde beleggingsfondsen en ETFs een lagere tracking error hebben dan varianten die actief worden beheerd. Hieronder nemen we de meest voorkomende factoren met je door die er de reden van kunnen zijn dat je met een tracking error te maken krijgt.
De fondskosten
De kosten waar een ETF of beleggingsfonds mee te maken krijgt kunnen een tracking error opleveren. Dit kan onder meer ontstaan vanwege de jaarlijkse kosten voor het beheer van het fonds, maar het is ook goed mogelijk dat het fonds niet aandelen van letterlijk alle bedrijven bezit die in de index of benchmark genoemd worden. Een fondsbeheerder kan deze laatstgenoemde actie overwegen om transactiekosten voor het fonds en haar deelnemers te besparen. Hierdoor ontstaat er expres een tracking error.
Beleggen in ETF’s en fondsen bij DEGIRO
Bij DEGIRO kan je beleggen in fondsen en ETF’s, een groot aantal ETF’s kan je zelfs zonder transactiekosten aankopen! Open vandaag nog een account bij DEGIRO en start beleggen.
Een te grote liquide positie
Het is erg ongebruikelijk om het volledig beschikbare vermogen van een fonds voor investeringsdoeleinden te gebruiken. Een deel van dit vermogen bestaat uit cash, zodat bijvoorbeeld rekeningen betaald kunnen worden. Wordt er besloten om het dividend van een fonds niet aan de beleggers uit te keren, maar dit te herinvesteren, dan kan bij dat proces vertraging optreden, waardoor er tijdelijk veel cash beschikbaar is. De index of benchmark gaat er daarentegen vanuit dat 100 procent van het beschikbare vermogen is belegd. Daarom kan een te grote liquide positie een tracking error tot gevolg hebben.
Marktinvloeden
Uit onderzoek is gebleken dat een hoge volatiliteit van de markt een effect kan hebben op de grootte van de tracking error. Is er sprake van een rustige markt met weinig koersschommelingen dan zal de tracking error lager zijn dan bij een onrustige markt waar veel koersschommelingen plaatsvinden.
Handelsvolume
Soms komt het voor dat een fonds niet genoeg handelsvolume heeft. Dit kan dan tot gevolg hebben dat de prijs van het beleggingsfonds of de ETF af begint te wijken van de reële marktwaarde. Dit is uiteraard pure marktwerking volgens het principe van vraag en aanbod. Deze ongebruikelijke koersafwijking vanwege een laag handelsvolume heeft een rechtstreeks effect op de grootte van de tracking error.
Periode van het jaar
Uit een onderzoek, dat in 2017 in ‘The Journal of International Studies’ werd gepubliceerd, bleek dat de tracking error van de onderzochte fondsen aan het einde van het jaar het grootst was. Volgens de onderzoekers kan de reden hiervoor zijn dat de beheerders van de fondsen aan het einde van het jaar actiever bezig zijn met hun werkzaamheden.
Omvang van het fonds
In de zojuist genoemde studie concludeerden de onderzoekers ook dat er een verband bestaat tussen de grootte van een fonds en de grootte van de tracking error. In de regel gold, hoe groter het belegde vermogen was, des te groter de afwijking.
Replicatie
We zagen net al dat hoge kosten, een laag handelsvolume of een vertraging in het herbeleggen van dividend ervoor kunnen zorgen dat niet precies de exacte waarde van de benchmark of index kan worden weerspiegeld. Deze kostenposten ontstaan wanneer een beleggingsfonds daadwerkelijk de onderliggende waarden koopt. Is er sprake van een ETF, dan kan dat per geval verschillen. Dat komt omdat er zowel fysieke als synthetische ETFs bestaan. Is er sprake van een fysieke ETF, dan worden alle onderliggende waarden inderdaad aangekocht. Bij synthetische ETFs maakt men daarentegen gebruik van een ruilconstructie om de index te volgen. Dit heeft tot gevolg dat een tracking error bij een fysieke ETF doorgaans hoger is dan bij een synthetische ETF.
Zelf de tracking error berekenen
Om duidelijk te maken hoe je zelf een tracking error kunt uitrekenen, geven we je hieronder een voorbeeld van zo’n berekening. We gaan in dit voorbeeld uit van de onderstaande gegevens.
| Jaar | Rendement fonds | Rendement index | Verschil fonds en index |
|---|
| 1 | -5,21% | -5,05% | -0,16% |
| 2 | +7,23% | +7,42% | -0,19% |
| 3 | +8,93% | +9,5% | 0,57% |
Voor het berekenen van de tracking error gebruiken we de volgende formule:
Tracking error = standaarddeviatie verschil is het verschil tussen het fonds en de index.
Omdat alle waarden in ons voorbeeld in procenten worden aangegeven, is ook de tracking error een procentueel getal. Berekenen we de standaarddeviatie met de hierboven genoemde waarden -0,16%, -0,19% en -0,57%, dan komen we uit op een totale tracking error van 1,866073336371% over een periode van 3 jaar.
Bij ETFs en beleggingsfondsen wordt de tracking error meestal aangeduid in een bèta. De formule voor de berekening daarvan is als volgt:
Bèta = standaarddeviatie fonds / standaarddeviatie index
Met de waardes -5,21%, 7,23% en 8,93% uit ons voorbeeld komen we in dat geval uit op een standaarddeviatie voor het fonds van 6,303290146591. En met de waardes -5,05%, 7,42% en 9,5% is de standaarddeviatie voor de index 6.4250361002012. Voeren we de deelsom volgens bovenstaande formule uit, dan is het resultaat 6,303290146591 / 6.4250361002012 = 0,981051319, oftewel een bèta van 0,98.
Concreet betekent dit, dat wanneer de waarde van de index met 1% stijg of daalt, de waarde van het fonds respectievelijk met 0,98% toe- of afneemt. Vind je het te ingewikkeld of te tijdrovend om zelf dit soort berekeningen uit te voeren, dan kun je de uitkomsten ook terugvinden op gerenommeerde financiële websites als Morningstar en Yahoo Finance.
Conclusie
Een tracking error laat zien hoe goed een beleggingsfonds of ETF een bepaalde benchmark of index volgt. Je kunt de waarde ervan uitrekenen door de standaarddeviatie van het verschil tussen het fonds en de index te nemen. Hoe dichter de uitkomst van deze som bij het getal 0 ligt, des te kleiner de tracking error is. De tracking error kan ook als bèta worden uitgedrukt. In dat geval deel je de standaarddeviatie van het fonds door de standaarddeviatie van de index. Bij deze laatstgenoemde rekenmethode geldt, dat de tracking error kleiner is naarmate de uitkomst dichter bij het getal 1 ligt.
